ေရာ္ဘာအဖူးကူးနည္း

    

ေရာ္ဘာအဖူးကူးျခင္း
==============

(က) ဖူးႏုကူးျခင္း(Young Budding)
လက္ခံပင္ အသက္၃-၄လသား အရြယ္တြင္ အဖူးကူးျခင္း ျဖစ္ပါသည္။ ပ်ိဳးပင္ သက္ငယ္ငယ္ႏွင့္ အဖူးကူးေဆာင္ရြက္ျခင္းျဖစ္၍ ပ်ိဳးပင္ ထုတ္လုပ္မႈ စရိတ္ သက္သာေစသည္။

(ခ) ဖူးစိမ္းကူးျခင္း (Green Budding)

အဖူးစိမ္း ကူးနည္းကို လက္ခံပ်ိဳးပင္ အသက္၅-၆လ အရြယ္ႏွင့္ ပင္စည္ ခဲတံလံုး အရြယ္တြင္ အဖူးကူးႏိုင္သည္။ အသံုးျပဳမည့္ မ်ိဳးသန္႕အဖူးအား (၈-၁၀) ပတ္ အရြယ္ အစိမ္းေရာင္မ်ိဳးကိုင္းမွ ရယူသည္။ အဖူးစိမ္းကူးနည္းမွာ လက္ခံပ်ိဳးပင္ သက္တမ္းငယ္ငယ္တြင္ အဖူးကူးႏိုင္ျပီး အခ်ိန္ကာလ တိုတိုျဖင့္ အဖူးကူးပင္ကို ထုတ္လုပ္ႏိုင္သျဖင့္ ပ်ိဳးပင္ ထုတ္လုပ္စရိတ္ သက္သာေစသည္။

(ဂ) ဖူးညိဳကူးျခင္း (Brown Budding)

အဖူးညိဳကူးနည္းကို လက္ခံပ်ိဳးပင္ အသက္တစ္ႏွစ္မွ တစ္ႏွစ္ခြဲခန္႕ အရြယ္တြင္ အဖူးကူးျခင္းျဖစ္ပါသည္။

အဖူးကူးနည္း

(၁) လက္ခံပင္အား အေခါက္ခြာရ လြယ္ကူေသာ အပင္ထိပ္ရွိ ရြက္ဖံုရင့္ျပီး အပင္အားေရြးခ်ယ္ပါ။

(၂) လက္ခံပင္ ပင္စည္ေအာက္ေျခ ၆ လက္မ ခန္႕အား အဝတ္စ သန္႕သန္႕ျဖင့္ သုတ္ပါ။

(၃) လက္ခံပင္ အေခါက္အား အျမင့္ လက္မဝက္ မွအေပၚသို႕ေဒါင္လိုက္ လွီးေၾကာင္းနွစ္ေၾကာင္းကို လက္မဝက္စီျခား၍ အရွည္ႏွစ္လက္မအား အတြင္းသစ္သားအထိ လွီးပါ။ ယင္းဓားလွီးရာ ၂ခုအထက္ ဘက္တြင္ ကန့္လန္႕ျဖတ္ တစ္ေၾကာင္းထပ္လွီးပါ။

(၄) အသံုးျပဳမည့္ မ်ိဳးကိုင္းအား မ်ိဳးကိုင္းပြားခင္း အပင္တြင္ ရြက္ဖံုးအထက္နား၌ ၈-၁၀ပတ္ ၾကိဳတင္ျဖတ္ပါ။ ျဖတ္ယူ အသံုးျပဳရမည့္ မ်ိဳးကိုင္းမွာ ထိပ္ပိုင္းရွိ အရြက္မ်ား ျပန္႕ကား၍ ပံုမွန္ အရြယ္ေရာက္သည့္ အဆင့္ ျဖစ္ရမည္။

(၅) ျဖတ္ယူထားေသာ မ်ိဳးသန္႕မ်ိဳးကိုင္းမွ အဖူးပိုင္းမ်ားကို ဓားျဖင့္ လွီးထုတ္ပါ။ အဖူးပိုင္းတြင္ မ်ိဳးသန္႕အဖူးပါေသာ အေခါက္ပိုင္းႏွင့္ အတြင္းသစ္သားစ အနည္းငယ္ ပါရွိသည္။

(၆) မ်ိဳးသန္႕ အဖူးပိုင္းအား လက္ခံပင္ အဖူးကူးမည့္ေနရာႏွင့္ အံဝင္ခြင္က် ျဖစ္ေနေစရန္ေဘးႏွစ္ဖက္အား ညွိလွီးေပးပါ။ အဖူးကူးမည့္ေနရာထက္ အနည္းငယ္ ငယ္ေနရမည္။ အတြင္းရွိ သစ္သားစ ပါးပါးအား အေခါက္မွ ခြာထုတ္ပစ္ပါ။ အေခါက္ႏွင့္ အေခါက္အတြင္းပိုင္းရွိ မ်ိဳးသန္႕အဖူးအား အနာမျဖစ္ေစရန္ ဂရုစိုက္ခြာရမည္။ ခြာထားေသာ အဖူးပါ အေခါက္အား အထက္ႏွင့္ေအာက္တြင္ တိျဖတ္ေပးပါ။

(၇) ဓားရာ လွီးထားေသာ လက္ခံပင္မွ အေခါက္ကို အေပၚမွေအာက္သို့ ခြာလွန္ပါ။ ယင္းအေခါက္ဖက္အား ေအာက္ေျခတြင္ လက္မဝက္ခန္႕ အရွည္ခ်န္ျပီး ျဖတ္ပါ။ သို႔ေသာ္ မိုးရာသီ အဖူးကူူးမည့္ လက္ခံပင္ အေခါက္ကိုေအာက္မွ အထက္သို႔ စျပီး လွန္၍ခြာလိုက္ပါ။

(၈) အသင့္ခြာျပီး ျဖတ္ထားေသာ မ်ိဳးသန္႕အဖူးအား လက္ခံပင္၌ အဖူးကူးရန္ လွီးဖြင့္ထားေသာေနရာ အေခါက္ဖက္ၾကားတြင္ သြင္းျမဳပ္ပါ။ လက္ခံပင္ႏွင့္ မ်ိဳးသန္႕အဖူးမွ အသားတိုးလႊာ Cambium မ်ား ပူးထိေနရမည္။ ယင္းႏွစ္ခုၾကားတြင္ေရ၊ အမိႈက္စသည္မ်ား မဝင္ေအာင္ ဂရုစိုက္ရပါမည္။

(၉) အဖူးျမဳပ္ ထားေသာေနရာအား တစ္လက္မေလ်ာ့ေလ်ာ့ အက်ယ္ရွိေသာ ပလပ္စတစ္အၾကည္ တိတ္ၾကိဳးျဖင့္ေအာက္မွစ၍ အေပၚဖက္သို႕ ရစ္ပတ္ခ်ည္ေႏွာင္ပါ။

အဖူးကူးမႈေအာင္မေအာင္ စစ္ေဆးျခင္း

(၁) အဖူးကူးျပီး ၃ပတ္ အၾကာတြင္ ျမဳပ္သြင္းထားေသာ အဖူးစိမ္းေနပါက အဖူးကူးေအာင္ျမင္သည္။

(၂) ပို၍ေသခ်ာရန္အတြက္ တစ္ပတ္ခန္႕ အၾကာတြင္ ထပ္မံ စစ္ေဆးရသည္။ အဖူးစိမ္းေနေသးပါက ယင္းအဖူးကူးပင္ ေသခ်ာေပါက္ေအာင္ျမင္ျပီး ျဖစ္သည္။

(၃) ေအာင္ျမင္ေသာ အဖူးကူးပင္အား မၾကာခင္ေျပာင္းေရႊ႕ စိုက္မည္ဆိုပါက မ်ိဳးသန္႕အဖူး မနာေစရန္ ပလပ္စတစ္တိတ္ၾကိဳးအား မျဖည္ေသးဘဲ စိုက္ခါနီးမွျဖည္ႏိုင္သည္။ ပ်ိဳးခင္းတြင္ တစ္လထက္ ပိုထားပါက ပလပ္စတစ္ၾကိဳးကို ျဖည္လိုက္ပါ။

(ဂ) အဖူးကူးျခင္းႏွင့္ ပလပ္စတစ္အိတ္သို႕ေျပာင္းေရြ႕ စိုက္ပ်ိဳးျခင္း

ျမန္မာျပည္ ရာသီဥတုအရ မ်ိဳးေစ့မ်ားမွာ ဇြန္လကုန္၊ ဇူလိုင္လဆန္းတြင္ေၾကြသျဖင့္ အစို႕ေဖာက္ ပ်ိဳးေထာင္ထားသည့္ လက္ခံပ်ိဳးပင္မ်ား၏ အဖူးစိမ္းကူးျခင္းကို ဒီဇင္ဘာမွေဖေဖၚဝါရီလမ်ားတြင္ ၄င္းအဖူးညိုကူးျခင္းကိုေမလႏွင့္ မိုးကုန္စက္တင္ဘာမွ ဒီဇင္ဘာ၊ ဇန္နဝါရီလမ်ားတြင္ ၄င္းအဖူးကူးျခင္းကို ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ပါသည္။

ပလပ္စတစ္အိတ္တြင္ အစို႕ေပါက္ အေစ့မ်ားအား စိုက္ပ်ိဳးထားသည့္ အဖူးကူးေအာင္ျမင္သည့္ လက္ခံပင္အား အဖူးကူးေနရာ အထက္နားတြင္ ျဖတ္ျပီးေနာက္ ပလပ္စတစ္အိတ္တြင္ အဖူးကူးပင္မ်ားအား ဆက္လက္ထိန္းသိမ္း ျပဳစုေမြးျမဴရမည္။

ေျမေဘာင္ပ်ိဳးခင္းမွ အဖူးကူးေအာင္ပင္မ်ားကို ႏုတ္ကာေျမလံုးမပါေသာ အဖူးကူး ပ်ိဳးငုတ္ပင္ (Bare root budded stump) အေနႏွင့္ ပလပ္စတစ္ ပ်ိဳးအိတ္မ်ားတြင္ ေျပာင္းေရႊ႕ စိုက္ပ်ိဳးရသည္။ အဖူးစိမ္း ကူးနည္းႏွင့္ အဖူးႏု ကူးနည္းမ်ားမွ ရရွိေသာ အဖူးကူး ပ်ိဳးငုတ္ပင္မ်ား ေျပာင္းေရြ႕ စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ (၆လက္မ× ၁၂လက္မ) အရြယ္အစား ပ်ိဳးအိတ္မွာ သင့္ေတာ္ပါသည္။ အဖူးညိုကူးနည္းမွ ရရွိေသာ အဖူးကူး ပ်ိဳးငုတ္ပင္မွာ စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ပိုၾကီးေသာ ပ်ိဳးအိတ္ (၇လက္မ×၁၄လက္မ) အရြယ္အစားကို အသံုးျပဳပါသည္။

အဖူးကူးေအာင္ျမင္ေသာ အပင္မ်ားအားေျမေဘာင္မ်ားမွ ႏုတ္ယူရန္အတြက္ ပ်ိဳးေဘာင္ အပင္တန္း၏ တစ္ဖက္မွေျမၾကီးအား တူးျပီးေနာက္ အပင္အား အဖူးမနာေစရန္ ကိုင္တြယ္ကာ ဆြဲႏုတ္ယူရသည္။ ႏူတ္ယူျပီးေသာ အဖူးကူးေအာင္ျမင္ေသာ အပင္မ်ားအား အဖူး၏ အထက္နားမွ အျခား တစ္ဖက္သို႕ ေစာင္း၍ ျဖတ္ရသည္။ေရေသာက္ျမစ္ႏွင့္ေဘးျမစ္မ်ားပါ ျဖတ္ရသည္။

အဖူးကူး ပ်ိဳးငုတ္ပင္၏ လက္ခံပင္ အပိုင္းႏွင့္အျမစ္မ်ား ျဖတ္ရန္ ပ်မ္းမွ်အရွည္ ၈လက္မ-၁၀လက္မခန္႔ ထားကာ အျမစ္ျဖတ္ျပီးေနာက္ အျမစ္ထိပ္မ်ားမွ ထြက္လာေသာ အေစးအား အေျခာက္ခံ ဖယ္ပစ္ရသည္။ အျမစ္ထြက္ လံႈေဆာ္ေဆး အမ်ိဳးမ်ိဳးအလိုက္ ျဖတ္ထားေသာ အျမစ္ထိပ္ကို အားေဆးမႈန္႕တြင္ ႏွစ္တို႕ျခင္း ေဆးေဖ်ာ္ရည္တြင္ ေခတၱႏွစ္စိမ္၍လည္းေကာင္း အျမစ္ထြက္အား ပိုမိုအားေကာင္းေစရန္ အသံုးျပဳရ ပါသည္။ Hortomone A, Rootone F , IBA 2000 စသည့္ေဆးမ်ားမွာ ေရာ္ဘာပ်ိဳးပင္မ်ားအတြက္ ထိေရာက္ေသာ အျမစ္ထြက္ လံႈ႕ေဆာ္ေဆးမ်ား ျဖစ္ပါသည္။

အဖူးကူးေအာင္ပင္အား ပ်ိဳးအိတ္ပင္ စိုက္ပ်ိဳးရန္အတြက္ ပ်ိဳးအိတ္ေျမၾကီး အလယ္ဗဟိုတြင္ စိုက္ပ်ိဳးမည့္ အျမစ္အရွည္၏ အနက္အထိ တုတ္ေခ်ာင္းငယ္ျဖင့္ အပင္ေဘးမွ ထိုးကာ အပင္ဖက္သို႕ ၃-၄ေနရာခန္႕ ဆြဲၾကပ္ရသည္။ လိုအပ္ေသာေျမမ်ား ထပ္ျဖည့္ျပီး ေဘးျမစ္မ်ား မနာေစရန္ႏွင့့္္ အျမစ္ဝန္းက်င္ေလဟာျခင္း မရွိေအာင္ ဂရုျပဳ စိုက္ပ်ိဳးေပးရသည္။

အဖူးကူးပ်ိဳးပင္မ်ား ျပဳစုထိန္းသိမ္းျခင္း

အဖူးကူး ပ်ိဳးငုတ္ပင္မ်ား ေျပာင္းေရြ႕စိုက္လိုက္သည့္ ပ်ိဳးခင္းမ်ားႏွင့္ ပလပ္စတစ္ အိတ္စိုက္ လက္ခံပင္တြင္ တိုက္ရိုက္ အဖူးကူးကာေအာင္ျမင္ေသာ အပင္မ်ားအားလည္း လက္ခံပင္ ျဖတ္ျပီးေနာက္တြင္ အရိပ္စင္ ျပဳလုပ္ေပးရန္ လိုအပ္ပါသည္။ အရိပ္စင္အား ၆ေပမွ ၆ေပခြဲခန္႕ အျမင့္တြင္ အုန္းလက္ (သို႕မဟုတ္) သင့္ေတာ္ရာျဖင့္ အရိပ္၂၀-၃၀% ခန္႕ ရရွိေအာင္ ျပဳလုပ္ရသည္။ စိုက္ခင္းသို႕ေျပာင္းေရႊ႕ မစိုက္ပ်ိဳးခင္၂-၃ပတ္ခန္႕တြင္ အရိပ္အားလံုး ဖယ္ရွားလိုက္ရမည္။

အဖူးကူးေအာင္ျမင္ေသာ လက္ခံပင္မွ ထြက္သည့္ အညြန္႕အတက္မ်ားအား စစ္ေဆးကာ ျဖတ္ေပးရသည္။ မ်ိဳးသန္႕အဖူးမွ ထြက္လာေသာ အညြန္႕မ်ားအား သန္စြမ္းေသာ အညြန္႕တစ္ခုသာ ခ်န္ထားျပီး က်န္အညြန္႕အား ျဖတ္ပစ္ရမည္။

ပ်ိဳးပင္မ်ား အျမဲတမ္းေပါင္းရွင္းေနေစရန္ လစဥ္ လက္ေပါင္းလိုက္ေပးရသည္။ ပ်ိဳးအိတ္တန္းမ်ား အၾကားရွိ ေပါင္းျမက္မ်ားအားလည္း မွန္မွန္ ရွင္းလင္းေပးရသည္။ မိုးရာသီ မကုန္မွီတြင္ ပ်ိဳးပင္မ်ားအားေကာက္ရိုး၊ စပါးခြံမ်ား ဖံုးအုပ္ေပးျခင္းျဖင့္ အစိုဓာတ္ ထိန္းေပးရသည္။ မိုးရာသီ ကုန္ဆံုးျပီးေနာက္ ပ်ိဳးပင္မ်ားအား ေန႕စဥ္ နံနက္ပိုင္းႏွင့္ ညေနပိုင္းမ်ားတြင္ ေရမွန္မွန္ လံုေလာက္စြာ ေလာင္းေပးျခင္း၊ ပ်ိဳးအိတ္ျမဳပ္ ထားေသာ ေျမာင္းမ်ားကိုပါ ေရေပးသြင္းေပးရပါသည္။

ထြက္လာေသာ မ်ိဳးသန္႕အဖူးမွ ပထမရြက္ဖံုးရင့္သည့္ အခါတြင္ ဓာတ္ေျမဩဇာ စတင္ေကြ်းရသည္။ ဓာတ္စံုေျမဩဇာ ၁၅း၁၅း၆း၄အား တစ္ပင္လွၽင္ ထမင္းစားဇြန္းတစ္ဇြန္းခြဲႏႈန္းျဖင့္ အပင္ေဘး ပတ္လည္တြင္၂ပတ္လွ်င္ တစ္ႀကိမ္ ျခား ျဖဴးေပးရသည္။ အရြက္မ်ား ဝါေနပါက ယူရီးယားေဖ်ာ္ရည္အား ရြက္ဖၽန္းေျမၾသဇာ က့ဲသို႔ ႏွစ္ပတ္ျခား ျဖန္းကာ ျဖည့္စြက္ေကြ်းရပါသည္။ အဖူးကူးပင္မ်ား ေျပာင္းေရြ႕မစိုက္ခင္ တစ္လခန္႕ အထိေကြ်းရသည္။ အဖူးကူး ပ်ိဳးပင္မ်ား၄-၆လခန္႕ အၾကာတြင္ အနည္းဆံုး ရြက္ဖံုး၂-၃ဖံုး ရင့္ျပီး အသင့္စိုက္ပ်ိဳးႏိုင္သည့္ အေနအထားသို႕ေရာက္ရွိမည္ ျဖစ္သည္။

စိုက္ခင္းသို႕ေျပာင္းေရႊ႕ စိုက္ပ်ိဳးရန္ ပ်ိဳးပင္မ်ား ျပင္ဆင္ျခင္း

အဖူးကူးေအာင္ျမင္ေသာ ပ်ိဳးပင္မ်ားအားေျပာင္းေရႊ႕ မစိုက္မွီ၂-၃ပတ္ခန္႕တြင္ အရိပ္စင္အား လံုးဝ ဖယ္ရွားပစ္ရသည္။ ေျပာင္းေရႊ႕ စိုက္ပ်ိဳးရန္ အသင့္ေတာ္ဆံုး အရြယ္မွာ အနည္းဆံုး ရြက္ဖံုး၂-၃ဖံု ရွိျပီးေသာ ပ်ိဳးပင္ ျဖစ္ပါသည္။ ေျပာင္းေရႊ႕စိုက္သည့္အခါ အပင္ထိပ္ဆံုးရွိ ရြက္ဖံုမွာ လံုးဝရင့္ျပီး အဆင့္ျဖစ္ေနရမည္။ ထိပ္ဆံုး ရြက္ဖံုမရင့္ေသးေသာ ပ်ိဳးပင္မ်ားအား ပ်ိဳးခင္းတြင္ ရက္အနည္းငယ္ ဆက္လက္ထားရွိျပီး ရြက္ဖံုးရင့္လာသည့္ အခ်ိန္တြင္ေျပာင္းေရြ႕ စို္က္ရမည္။

ပ်ိဳးပင္မ်ားအား အပင္ အရြယ္အစားအရ ညီညာသည့္ အပင္မ်ားအလိုက္ ခြဲျခားကာ စိုက္ခင္းတြင္ စိုက္ရသည္။ မ်ိဳးအလိုက္လည္း မွားယြင္းျခင္း မရွိေအာင္ ဂရုစိုက္ ကိုင္တြယ္ သယ္ယူပို႕ေဆာင္သည့္ အခါမ်ားတြင္ အပင္မ်ား မနာေစရန္ႏွင့္ ပ်ိဳးအိတ္ေျမလံုး မပ်က္ေအာင္ ညင္သာစြာ ကိုင္တြယ္ရပါသည္။ ပ်ိဳးပင္မ်ား နာသြားပါက အပင္မ်ား တစ္ရွိန္ထိုး မၾကီးထြားဘဲ တန္႕သြားတတ္သည္။

ႏွစ္ရွည္ပင္မ်ား သုေတသနႏွင္႔ နည္းပညာ ဖြံ႔ျဖိဳးေရး ဌာန (ေမာ္လျမိဳင္)